Repair cafés in de gevangenis van Leuven Centraal zijn een feit!

In samenwerking met BOS+ en vooral op vraag van de gedetineerden zelf werden de eerste 2 repair cafés in een Belgische gevangenis georganiseerd! Circulaire innovatie achter de gevangenismuren, het kan. Het team achter Leuvenfixt.be ging er langs met hun elektro en textiel herstellers.

De eerste repair cafés: een absoluut succesverhaal

Het eerste repair café eind november 2023 was een onmiskenbaar succes, met meer dan 50 deelnemers.

Kato Vanden Bussche van BOS+ en organisator van het evenement blikt alvast tevreden terug: “Het was best spannend, want het is de eerste keer dat een Repair Café plaats vindt in de gevangenis. Alles is vlot verlopen en heel wat toestellen én kledij kregen een tweede leven. Van tondeuze tot trouwkostuum: we fixten het allemaal!”

Er waren 15 inschrijvingen voor textielherstel en die werden ook allemaal succesvol behandeld. Voor de elektroherstellers waren er 42 inschrijvingen. Hiervan konden er 21 behandeld worden waarvan er 13 apparaten ook hersteld konden worden. Voor de grondstoffen van elektrische apparaten wordt nog heel veel ontbost, terwijl die apparaten vaak gerepareerd of gerecycleerd kunnen worden.

Ook op het 2de repair café in februari 2024 hadden de herstellers voldoende werk met een twintigtal toestellen en allerlei textiel projectjes.

Wat vonden de gedetineerden van het repair café?

K. is alvast fan van het repair café: van hem mag dat halfjaarlijks terugkomen. “De gedetineerden die aan het werk zijn in de gevangenis, en dat zijn minder dan de helft van de 410 bewoners, verdienen zeer weinig per dag. Daarmee moeten ze hun TV-abonnement, telefoon, laptop, knutselmateriaal, voeding… mee betalen, en soms nog schulden aflossen. Er is geen budget om nieuwe toestellen aan te kopen. Dit initiatief is dan ook erg waardevol. Soms gaat het om erg kleine herstellingen, zoals bij mij met mijn CD-speler. Ik ben erg blij dat ik die nu opnieuw kan gebruiken”, zegt K.

M. liet een ventilator herstellen: die deed het nog, maar was toch aan een onderhoudsbeurt toe. “Ik wil deze ventilator gebruiken zolang die werkt. Als ik deze kan herstellen om de levensduur te verlengen, dan graag. Zo’n initiatieven mogen er meer zijn. Ik ben voorstander, zowel financieel als op vlak van duurzaamheid vind ik dit belangrijk.”

T. kwam langs met een sporttrui. Hij vond het naar eigen zeggen heel leuk om de herstelling zelf uit te voeren.

Wat vonden de herstellers ervan?

Textielhersteller Lieve vond het best speciaal om eens een glimp op te vangen van het gevangenisleven en gesprekken te voeren met gedetineerden. In de gevangenis zijn de herstellers wat beperkter van materiaal: ze doen alle herstellingen met de hand, zonder machine. Van schoenen plakken tot broeken inleggen: ze deden het allemaal met de hand.

“We zijn verwonderd hoe goed deze mannen hun kledingstukken zelf kunnen herstellen”, zegt Lieve. Wij geven ze de instructies en het nodige materiaal en nadien gaan ze zelf aan de slag. Zo heeft één persoon zijn trouwkostuum eigenhandig hersteld, hij was ontzettend dankbaar dat hij dat mocht doen. Dit is absoluut voor herhaling vatbaar”.

Ook de elektroherstellers waren enthousiast, met als eerste reacties “schitterend” en “fantastisch initiatief”.

“Of die herstellingen nu plaatsvinden in een klassiek Repair Café of in de gevangenis: dat maakt weinig verschil. Al is het uiteraard spannend en eens interessant om dat binnen de gevangenismuren te doen” vertelt Kris Jehaes, Projectcoördinator bij Maakbaar Leuven.

Het valt op dat de bezoekers van dit Repair Café zeer betrokken zijn en dat ze met veel interesse het herstelproces bijwonen. Ze willen liefst van al zelf de herstelling uitvoeren, maar dat is helaas niet toegelaten.

Een ander verschil? “Hier zien we vooral herstellingen van CD- of DVD-spelers, ventilators, kleiner materiaal zoals horloges of voor lichaamsverzorging, zoals scheerapparaten. In andere Repair Cafés zien we ook grotere toestellen, zoals een microgolf, TV, stofzuiger… Maak om welke herstelling het ook gaat: elke herstelling geeft voldoening. Te meer als je de glimlach van de bezoekers ziet: daar doe je het voor.

We merken algemeen veel dankbaarheid onder de deelnemers”, vertelt Albert, herstelvrijwilliger. “Het is jammer dat we niet altijd de juiste wisselstukken hebben. We willen wel herstellen, maar kunnen dat niet altijd. De omgeving is beperkend, maar we doen wat we kunnen. We bekijken graag of we binnenkort nog eens kunnen langskomen. Zo’n projecten zijn voor ons ook heel leerrijk”, vult hij aan.

Het Repair Café werd niet alleen geprezen voor de herstelwerkzaamheden, maar ook als een kans voor gedetineerden om vaardigheden te leren en een beter begrip te krijgen van duurzaamheid. Ondanks de uitdagingen, werd de dag gezien als een leerrijke ervaring voor alle betrokkenen en is er een duidelijke vraag naar meer van dergelijke initiatieven.

Hoe gaat het nu verder?

We bekijken of er in de toekomst nog een vervolg aan dit verhaal kan komen. To be continued ...